Odświeżanie akumulatorków to temat, który przypomniał mi się w czasie kwarantanny. Sporo osób fotografujących imprezy i eventy zaczęło się zastanawiać jak przechowywać i co zrobić z akumulatorkami w swoich lampach błyskowych, czy zostawić je rozładowywane, naładowane do połowy czy do pełna?
Akumulatorki nie powinny przez dłuższy czas leżeć rozładowane, więc warto to sprawdzić i je doładować. Nawet naładowane kiedyś ogniwa, powoli tracą swoje napięcie i prędzej czy pózniej są lekko rozładowane. W przypadku dobrych ogniw tj. Eneloop rozładowanie do 70% może trwać nawet 5 lat, ale nie wpływa to na nie dobrze, zwiększając ich rezystancję wewnętrzną a nawet uszkodzenie.
Warto raz na 6-12 miesięcy przeprowadzić odświeżanie akumulatorków, które przez kilkukrotne rozładowanie i naładowanie poprawią ich kondycję i zmniejszą rezystancję wewnętrzną. Nie trzeba robić tego za każdym razem kiedy wracamy ze zdjęć (rozładować i naładować), w przypadku akumulatorków Ni-Mh (niklowo-metalowo-wodorkowe), które nie są tak podatne na efekt pamięci jak ogniwa Ni-Cd (niklowo-kadmowe), które trzeba było przed użyciem i o wiele cześciej odświeżać.
Ładowarka do akumulatorków
Każdy kto fotografuje z lampą błyskową, doświetla lampami/panelami led czy używa innego urządzenia korzystającego z baterii AA lub AAA musi je co chwilę wymieniać na nowe. Prędzej czy później taka osoba zainteresuje się zakupem ładowarki wraz z zestawem akumulatorków. Taki zestaw daje nie tylko wygodę, kiedy rozładowane akumulatorki możemy ładować wielokrotnie, zamiast iść do sklepu po kolejną paczkę baterii, możemy również oszczędzić sporo pieniędzy w dłuższej perspektywie.
Akumulatorki lepiej działają tez w skrajnych temperaturach. Co prawda obniża to ich wydajność, ale nie aż tak jak zwykłych baterii.
Najbardziej oczywistym i sprawdzonym wyborem jest zakup zestawu z ładowarką Panasonic BQ-CC51 (wcześniej Sanyo MQR-06) i akumulatorkami Eneloop R6/AA o pojemności 1900-2500 mAh. Taki zestaw pozwala nam nawet na 2100 cykli ładowania akumulatorków, które są w zestawie. Trwa to ok 10h, że względu na napiecie wyjściowe AA 250mA x 2/AAA 120mA x 2, które jest bezpieczne dla akumulatorków, ale którego nie można go zmienić.
W wypadku ładowarki Panasonic – 4 akumulatorki będziemy ładować do pełna całą noc, aby były gotowe do działania. Trzeba ładować je też w parach po 2 lub 4 sztuki. Nie ma możliwości zmiany prądu ładowania, ani sprawdzenia stanu ogniw. Jedyna informację jaka uzyskujemy to to czy ładowarka ładuje czy też skończyła proces ładowania.
W przypadku takich prostych ładowarek problemem może być ładowanie tylko w parach takich samych ogniw. Tanie ładowarki mogą też doprowadzac do długotrwałego przeładowania akumulatorków co prowadzi do zwiększenia temperatury do nawet 60 stopni, uszkodzenia ogniw, a w ekstremalnych przypadkach do wybuchu.
Czym najlepiej ładować akumulatorki?
Aby dbać o akumulatorki dobra ładowarka mikroprocesorowa to podstawa. Ładowarka do akumulatorków powinna mieć niezależne kanały, możliwość ładowania i rozładowania ogniw, funkcje pomiarowe a także szereg zabezpieczeń prasowych i termicznych.
everActive NC-3000
Wtedy na pomoc może nam przyjść ładowarka taka jak everActive NC-3000, która nie tylko może szybciej naładować akumulatorki wyższym napięciem, które można regulować dla każdego akumulatorka osobno, ale także daje nam możliwość sprawdzenia pojemności i odświeżania ogniw. Wykrywa również, które akumulatorki są w słabej kondycji lub są uszkodzone.
Ładowarka NC-3000 posiada również aż 6 czujników temperatury, które zabezpieczają ładowarkę i akumulatorki przed przegraniem.
Zalety ładowarki everActive NC-3000
Jeśli ktoś nie miał jeszcze do czynienia z ładowarką everActive NC-3000 to w skrócie podsumuje jej najważniejsze cechy, a później powiem czym się różnią.
- Obsługa najpopularniejszych akumulatorków AA (R03) i AAA (R6)
- 4 niezależne kanały ładowania
- 6 trybów – ładowanie, rozładowanie, odświeżanie akumulatorków, pomiar pojemności i test rezystancji wewnętrznej
- Regulowany prąd ładowania 200, 400, 600, 800, 1000 mA
- Regulowany prąd rozładowania 100, 200, 300, 400, 500 mA
- Zabezpieczenia przed przegrzaniem, wykrywanie uszkodzonych lub niekompatybilnych akumulatorków
Mając takie możliwości ładowarki możemy użyć jednego z pięciu trybów
Ładowanie – w porównaniu z popularna ładowarka Panasonic/Sanyo, która ładuje prądem 120-250mA i zabiera jej średnio 10 godzin, EverActive domyślnie ładuje prądem 400mA, co prawie 2x skraca czas ładowania. Mamy możliwość regulacji od 200 do 1000mA (przy ładowaniu tylko dwóch ogniw również 1200, 1400mA).
Przy maksymalnym prądzie ładowania (1000mA) 4 akumulatorki AA 2500mAh naładujemy w zaledwie 3h!
Rozładowanie – Można używać do zminimalizowania efektu leniwej baterii przez rozładowanie akumulatorków do napięcia 0,9V. Należy pamiętać o tym, aby po tym procesie naładować akumulatorki do pełna, aby ich nie uszkodzić.
Odświeżanie akumulatorków – jest to sekwencja ładowania i rozładowywania akumulatorków w celu wyeliminowania efektu leniwej baterii. Przy okazji na końcu tego procesu otrzymujemy maksymalną pojemność ogniw wyrażona w mAh.
Test rezystancji wewnętrznej pozwala sprawdzić czy akumulator będzie w stanie oddać duży prąd w lampie błyskowej. Możemy go zrobić korzystając z opcji Quick Test, który trwa 10 sekund. Warto przeprowadzić test dla każdego z ogniw minimum 3 razy, tak aby różnica kolejnych pomiarów nie była większa niż 30%.
Jak odczytywać test rezystancji?
20-80 mΩ – Ogniwa nowe i w bardzo dobrym stanie. Najlepsze do urządzeń takich jak lampy błyskowe, latarki, aparaty fotograficzne.
80-120 mΩ – Wynik standardowy, równie dobry do większości urządzeń.
201-500 mΩ – Ogniwa nisko-prądowe (leniwe baterie), zużyte lub niskiej jakości. Można używać ich jeszcze w mało wymagających uprzedzeniach, które nie potrzebują dużo energii – zegarki, piloty do TV, myszki, klawiatury. W przypadku Ni-MH akumulatorków pomóc może tryb Refresh (odświeżanie akumulatorków), który kilkukrotnie ładuje i rozładowuje akumulatorki, aby je trochę rozruszać.
>500 mΩ – Są to już bardzo zużyte lub uszkodzone ogniwa, które należałoby wymienić na nowe. Bedą ładować się bardzo długo i generować wysokie temperatury, co w skrajnych przypadkach może być niebezpieczne. Ogniwa o takiej rezystancji mogą być rozpoznawane przez urządzenia jako rozładowane, nawet po wcześniejszym wyciągnięciu z ładowarki.
*Efekt leniwej baterii „powstaje on wskutek niecałkowitego rozładowania, co powoduje nieznaczny spadek napięcia znamionowego; efekt ten można usunąć za pomocą ładowarki z funkcją rozładowania.”
Jak przeprowadzić odświeżanie akumulatorków w ładowarce everActive NC-3000
Odświeżanie akumulatorków zaczynamy od włożenia ich do ładowarki klikając 5 razy w przycisk mody aż pojawi nie opcja Discharge Refesh. Wartość ma, którą zobaczymy można zostawić bez zmian. 200mA to prąd rozładowania, który wynosi 1/2 prądu ładowania. W tym wypadku prąd ładowania wyniesie 400mA (2x prądu rozładowania).
Jeśli chcemy odświeżyć wybrane akumulatorki, możemy wybierać je za pomocą przycisku Slot.
Po aktywacji odświeżania, pozostaje nam zostawić ładowarkę na kilka dni, aż zobaczymy komunikat „Full”.
W tym momencie zakończyliśmy proces odświeżania i możemy przejść sprawdzić pomiar pojemności wyrażony w mAh.
Otrzymujemy również informację o napięciu, gdzie jak widać akumulatorki zbliżają się do 1,5V.
Widać również wartość prądu ładowania, który tylko delikatnie podtrzymuje akumulatorki na poziomie 14mA.
Bateria czy Akumulatorek?
Zwykłe baterie AA cynkowo-węglowe i alkaliczne mają nominalne napięcie 1,5V, a akumulatorki niklowo-metalowo-wodorkowe i niklowo-kadmowe 1,2V. Jednak w większości przypadków nie ma mowy o braku kompatybilności, ponieważ 1,2V to średnie napięcie akumulatorków, które po naładowaniu przekraczają 1,4V.
Dobre baterie kosztują już ok 1-2 zł za sztukę i można dostać je w tańszych wielopakach, a akumulatorki Eneloop ok. 10 zł/szt, do których musimy dokupić ładowarkę za ok. 100 zł.
Można więc łatwo stwierdzić, że szkoda wkładać akumulatorki w pilot do TV, zegarek, myszkę, klawiaturę czy inny sprzęt, gdzie wymieniamy je średnio raz na 6-12 miesięcy. Przy okazji baterie nie cierpią na efekt leniwej baterii i nie tracą tak szybko energii, więc może okazać się, że będą działać nieznacznie dłużej niż 10 razy droższe Eneloop, które nie lubią woooolmoo.
Jedynym sensownym rozwiązaniem może być stosowanie już starych akumulatorków, które mają wysoką rezystancję wewnętrzną i nie nadają się do lampy błyskowej, a w pilocie jeszcze dadzą radę pomóc nam jeszcze długo zmieniać kanały w TV.
Akumulatorki Ni-Mh świetnie nadają się do urządzeń, które pobierają dużo energii i tam gdzie wymienimy je często – lampy błyskowe, mocne latarki, zabawki, drony i inne sprzęty, które pobierają ok. 500mA. W takich zastosowaniach akumulatorki mogą działać nawet 2x dłużej od baterii o podobnej pojemności.
Baterie w lampie błyskowej?
Spotkałem się też z opinią, że baterie wytrzymują więcej błysków, bo można je bardziej rozładować. Możliwe, że związane jest to z napięciem znamionowym baterii, które zaczyna się od 1,5V i spada do 1V w momencie rozładowania, a w akumulatorkach z 1,2V spadają do 1-0,9V.
Według tych pomiarów, wynika, że napięcie 1,2V dla akumulatorków to średnie napięcie rozładowania, które na początku może przekraczać 1,4V po czym spada, ale średnia 1,2V utrzymuje nieznacznie dłużej, w przypadku urządzeń prądożernych tj. lampa błyskowa. Dlatego osobiście nie stosuję baterii, a jeden komplet posiadam tylko na sytuacje awaryjne.
Większa żywotność akumulatorków
Aby akumulatorki Ni-Mh słuzyły nam długo warto przestrzegać kilka zasad:
- Ładujemy akumulatorki prądem wyższym niż 20% ich znamionowej pojemności. Jeśli mamy 2000 mAh to ładujemy prądem 400mA lub wyższym ale nie ma też co przesadzać, bo w przypadku starych akumulatorków mogą się zagotować
- Nie zostawiamy rozładowanych akumulatorków
- Nie stosujemy akumulatorków w urządzeniach, które pobierają bardzo mało energii
- Unikamy bardzo niskich (-20) i wysokich (60) przez dłuższy czas
- Nie musimy ich rozładowywać i ładować do końca za każdym razem, bo nie jest to potrzebne i zabiera ich cykle ładowania
- Akumulatorki AAA mają maksymalnie 1100 mAh, a AA 2700 mAh, ale na Allegro można trafić na większe pojemności, co jest zwykłym oszustwem
